Malle Pietje

Lieve vrienden,

We reden terug van Rantepaho naar Makassar, met de nachtbus. Met de Bintang Prima. Een bus met een goede vering en een sterke, maar toch geruisloze Mercedes Benz motor. Een heel luxe bus vooral, met airco, met business class stoelen die in een vrijwel horizontale positie gebracht konden worden en keurige katoenen hoesjes om de hoofdsteunen en voeteneinden. En een toilet achterin, daar hadden we de Bintang Prima speciaal op uitgezocht. Marjan en ik zijn nu eenmaal grote zeikerds. We hoeven ergens maar een WC te vermoeden of onze blazen spelen al op. Maar ook als er geen toilet is krijgen we aandrang, juist dan eigenlijk, als je weet dat je niet kunt plassen. We zijn er op reis, met andere woorden voortdurend mee bezig, tegen het obsessieve aan zelfs en maken een sanitaire stop zodra dat mogelijk is. We laten overal onze sporen achter. En of dat nu in een moderne WC-pot met flush is op een luchthaventerminal of in een gat in de grond achter een fruitstalletje langs de weg, het doet er niet toe. We malen er niet om als we ons in een krap kamertje moeten manoeuvreren en onze reuzenvoeten onder de WC-deur uitsteken. Of als onze hoofden met rieten hoedjes boven de te lage klapdeurtjes uittorenen. Als we ons maar kunnen verlossen van die alles beheersende gedachte, als we die alles overheersende aandrang maar van ons af kunnen plassen. Ik heb voor noodsituaties, tijdens een lange busreis, altijd een lege pastic fles bij me, anderhalve liter, maar voor Marjan ligt dat natuurlijk wat lastiger. Ik loop ook zonder problemen het struikgewas in of sta zonder gene tegen een boom te wateren onderweg. In het buitenland kan dat nog. Maar dat is voor Marjan geen optie, ze vermoedt immers overal slangen. Zij hurkt dan meestal noodgedwongen eventjes boven het grind naast het asfalt. Een snel plasje, half aan het oog onttrokken achter het geopende portier.

Maar goed, ik had het dus over de Bintang Prima. Een bus met een toilet. Maar ook een bus met grote platte beeldschermen, waarop videoclips getoond werden van een zangeres. Die zoetgevooisde liedjes zong, BZN in het kwadraat zeg maar, in pastelkleurige jurkjes te midden van kitscherige decors.
We keken naar Meream. Haar achternaam is me ontschoten, maar wat me bijgebleven is dat ze nogal houterig danste, met stijve pasjes en ook bepaald niet in het bezit was van een soepele stem. Onze Idols jury zou een genadeloos oordeel over haar geveld hebben: “Sympathiek hoor, wat je doet, maar doe jezelf en ons een plezier en ga wat anders doen in je leven”. Maar hier gebeurde dat niet, hier zagen we de ene na de andere clip van haar, hier keken de passagiers in de bus ademloos toe en vergaten de tijd. Meream was een regionale beroemdheid, zoveel was wel duidelijk, Meream was ‘big in Toradjaland’.

Tijdens iedere clip, tussen de danspasjes door, zagen we ‘real live’ opnamen van Meream, met als doel de clip nog meer overtuigingskracht mee te geven. Dus zagen we Meream het ene moment met een getormenteerde blik languit op de bank van haar luxe slaapkamer liggen, het andere moment zagen we haar met droeve ogen in haar rozentuin schuifelen en gedachteloos rozenblaadjes plukken. Geen idee wat er in haar omging. Had haar geliefde het uitgemaakt? Of, erger, was ze zwanger van hem maar wist ze niet of ze met hem verder wilde? Nee vast niet, dat was geen thema waarover je openlijk communiceerde in het conservatief-islamatische Indonesië. Maar wat dan wel? We wisten het niet. De karaoketekst die onder in beeld meeliep was in het Bahasa Indonesia, dus bood ook geen uitsluitsel. Dat weerhield Marjan er overigens niet van de tekst luidkeels mee te zingen, tot groot vermaak van de passagiers.

Na twee uur ging Meream uit, ging het beeld op zwart. We vielen in slaap, maar om twee uur in de nacht werden we ruw gewekt door een enorm gehobbel. Ik keek naar buiten en zag dat ze bezig waren met de aanleg van een nieuwe weg en dat wij tijdelijk op het onverharde ruwe wegdek naast de toekomstige ‘autostrada’ reden. Toen stonden we stil, in een heuse file. Midden in de nacht. Het duurde even, dus dat leek ons een goed moment om even te gaan plassen. Marjan ging eerst. Maar ze had zich nog niet in het kleine kamertje gewurmd of de bus begon alweer te rijden. ‘Rijden’ is wellicht niet het goede woord, want de Bintang Prima reed door enorme kuilen en stuiterde meer op en neer dan dat er sprake was van een voorwaartse beweging. Van achter uit de bus, vanuit het toilet klonk gestommel en gebonk. Marjan had duidelijk moeite in balans te blijven. Ik hoorde de WC-bril naar beneden klappen en er schoot ook iets hards, iets metaligs tegen de pot aan. Ik vermoedde dat het de irrigator was. Het leek Malle Pietje wel daar. Malle Pietje op het toilet van de Bintang Prima.

Sommige passagiers keken verontrust om zich heen, onwetend van het feit dat iemand het op dat moment heel moeilijk had op de WC. Ze konden de geluiden niet plaatsen. Ging het wel goed met de bus, was de motor nog wel in orde?

Weer een kuil, weer lawaai vanuit het toilet. Een paar karde klappen tegen de wand nu. Marjan stuiterde volgens mij nu alle kanten op. Moest ik me zorgen maken, moest ik haar te hulp schieten? Maar daar kwam ze al tevoorschijn gelukkig en wist ze met wankele passen haar stoel te bereiken. En dat zelfs zonder kneuzingen te hebben opgelopen, hooguit een paar blauwe plekken.

Maar ik moest ook nog, mijn volle blaas duldde geen uistel. Ik wachtte het goede moment af, een moment van stilstand van de bus en snelde naar achteren. Te laat! De bus begon weer te schommelen en ik dus ook. Zitten was geen optie, want dan ramde ik met mijn knieën tegen de muur. Dit was echt het ‘kleinste kamertje’ wat ik ooit gezien had. Ik probeerde overeind te blijven, goed te richten, half door mijn knieën te zakken en zonder al te veel geknoei mijn blaas te legen. Dat deed ik in etappes, steeds als de bus even wat minder schokte. Ik rondde af, met het zweet op mijn voorhoofd en probeerde deze ‘benauwde veste’ snel maar gecontroleerd te ontvluchten. Ik stootte desondanks mijn hoofd tegen het plafond, op het allerlaatste moment nog. Ik wankelde dizzy naar buiten, als een dronkaard, maar wist zonder verdere ongelukken mijn ligstoel te bereiken. Godzijdank!

Ik had me nog niet goed en wel geïnstalleerd of een penetrante pislucht drong de cabine binnen. Het drong direct tot me door dat ik vergeten was de WC-deksel naar beneden te doen. Daardoor moest de inhoud van de pot over de rand zijn geklotst, zo vermoedde ik en onder de deur doorgelopen, het gangpad in. Ik twijfelde. Zou ik alsnog de klep sluiten? En mezelf dan verraden dat ik degene was die verantwoordelijk was voor dit ongemak, dat de hele bus trof? Of toch maar mijn verantwoordelijkheid nemen? Maar het hoefde al niet meer. We reden over een grote hobbel en ik hoorde de deksel dichtklappen. Gelukkig, dacht ik nog, maar het kwaad was al geschied. De bus was inmiddels doordrenkt van een misselijk makende, niet te negeren pislucht. De passagiers bleven slapen en snurken, vreemd genoeg en leken nergens last van te hebben. Wij wel, we zetten de ventilator boven ons op vol vermogen, drapeerden kledingsstukken over mond en neus om de ergste lucht te neutraliseren. We moeten er heel vreemd uitgezien hebben. Uiteindelijk zijn we toch nog even in slaap gevallen, in elkaars armen, twee Malle Pietjes naast elkaar.

Liefs Frank