Grote zakken

Lieve vrienden,

Grote vis zagen we niet veel als we doken, af en toe een tonijn. Want het grote spul was allemaal weggevangen, de wateren in Wakatobi waren overbevist. De visstand was bovendien flink uitgedund door destructieve vismethoden als cyanide-en dynamietvissen. Ook het koraal was daardoor op sommige plekken flink beschadigd.

Er waren verschillende NGO’s, ontwikkelingsorganisaties, actief in het gebied die conservation-programs uitvoerden om het unieke marine ecosysteem van Wakatobi in kaart te brengen en duurzaam te beheren. Of gericht waren op het verbeteren van de economie van Wakatobi. Projecten die heel veel geld in omloop brachten, dat vervolgens voor een groot deel in de zakken van lokale en regionale autoriteiten verdween.
Zo was het was een publiek geheim dat de puissant rijke gouverneur van de provincie zich standaard dertig procent van de projectgelden toe-eigende. Zoals bij de aanleg van het vliegveld op Wangi-eiland, een miljoenenproject, bedoeld om een impuls te geven aan de economie van de eilanden. Maar ook het geld dat in eerste instantie niet in de portemonnees van burgemeesters en gouverneurs verdween, kwam daar in tweede instantie, indirect vaak wel weer in terecht. Zoals de accommodatie voor de parkwachters op Hoga-eiland. Een schitterend nieuw gebouw, waar echter geen parkwachter ooit een voet over de vloer had gezet, een gebouw wat gewoon verhuurd werd aan toeristen. Met voorbedachte rade, want dat leverde immers geld op.

Corruptie was alom en vaak zichtbaar aanwezig op de eilanden. Een paar jaar geleden, toen het uit de hand begon te lopen en te veel begon op te vallen werd Hoga-eiland 'vereerd' met een bezoek van de anticorruptie politie. Maar aan dat onderzoek kwam snel een einde, want niet veel later werd het complete team in de gevangenis gestopt. Vanwege corruptie.

Onze naaste buren waren de medewerkers en onderzoekers van Wallacea, een Engelse NGO die onderzoek deed naar het marine ecoysteem van Wakatobi. De directeur van Wallacea was vooral goed in het aanboren van fondsen, zo hoorden we, had overal zijn politieke contacten, in Indonesië en in Engeland. Maar hij had geen idee wat het uiteindelijke effect was van alle onderzoeksgelden en dat interesseerde hem waarschijnlijk ook niet. Hij wilde scoren, zoveel mogelijk geld genereren en zoveel mogelijk studenten binnenhalen. Ieder jaar maakten vijfhonderd studenten de lange reis naar Wakatobi en ze moesten veel geld meebrengen om daar een onderzoeksstage te mogen lopen. En ze kregen ook nog een dure duikcursus aangesmeerd, nodig immers voor hun ‘veldwerk’. Terwijl de instructeurs het met gratis kost en inwoning moesten doen.

De resultaten van al dat onderzoek waren op zijn minst onduidelijk. Het was academisch onderzoek, dat niet vertaald werd naar praktische maatregelen om het ecosysteem te behouden. Zoals het verbeteren van controle en handhaving van de riffen, door meer parkwachters aan te stellen en meer patrouilleboten te laten varen. Of door het onderwijs op een hoger plan te brengen en milieu-educatie op te nemen in het lesprogramma. Of door, in nauw overleg met de plaatselijke bevolking proberen de levensomstandigheden op de eilanden te verbeteren. Er was geen enkele link met de gemeenschap, geen enkel onderzoek vloeide voort uit de concrete vragen en behoeften van de mensen zelf. Het was onderzoek voor het onderzoek. Deelonderzoek ook, zonder samenhang, met onderzoeksresultaten die de studenten krampachtig voor zichzelf hielden.

Liefs Frank